علیرضا صراف، مولف کتاب "گام به گام بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد"

متاسفانه تصور اشتباهی که رواج یافته این است که "هزینه یابی" تخصص "حسابداری" است. در حالیکه اساسا هزینه یابی نه تخصص حسابداری است نه وظیفه حسابداری. به همین دلیل در دنیا در سازمان های بزرگ دو واحد مجزا تحت عنوان "واحد حسابداری مالی" و "واحد حسابداری مدیریت" وجود دارد و در سازمان های کوچکتر اداره مجزایی تحت عنوان "اداره قیمت تمام شده" یا "اداره حسابداری مدیریت" ذیل اداره کل مالی قرار دارد و وظیفه هزینه یابی به این واحدها سپرده می شود. اما چرا؟

  • ️ حسابداری بنا به تعریف، فن "ثبت، طبقه بندی و تلخیص" رویدادهای مالی برای تهیه صورت های مالی است. در حالیکه بالعکس، هزینه یابی نه تنها به دنبال تلخیص بلکه به دنبال ورود به جزئیات زیاد و شناسایی علل هزینه به تفکیک هر محصول/مشتری و بلکه به تفکیک هر فعالیت در داخل تک تک مراکز هزینه عملیاتی، خدماتی، پشتیبانی و عمومی است. 
  • ️ وظیفه حسابداری، محاسبه بهای تمام شده "عوامل هزینه (Cost of Input)" است، نه محاسبه بهای تمام شده "موضوعات هزینه (Cost of Output)".
  • ️ وظیفه حسابداری در بهترین شرایط، شناسایی و ثبت هزینه ها به تفکیک "مرکز هزینه" است، نه به تفکیک "علت هزینه (فعالیتها)". در حالیکه برخی سازمان ها با هدف هزینه یابی دقیق، حسابداران را مجبور میکنند نه تنها هزینه ها را به تفکیک مراکز هزینه بلکه به تفکیک فعالیت های هر مرکز هزینه ثبت کنند. این کار به دلیل اینکه وظیفه حسابداری نیست پس از مدتی باعث خستگی و در نتیجه ورود اطلاعات غلط برای رفع تکلیف و در نهایت نابودی هزینه یابی خواهد شد. این اقدام یک تجربه شکست خورده در همه جای دنیا است که متاسفانه در کشور ما به وفور دیده می شود.
  • ️ حسابداری موظف است بر اساس استانداردهای حسابداری عمل کند در حالیکه همانگونه که در بخش اول این نوشتار اشاره شد روش های هزینه یابی، عمدتا به دلیل ناکارآمدی این استانداردها بویژه در عصر دانش، آنها را رعایت نمی کنند.
  • ️ حسابداری صرفا با اطلاعات مالی سر و کار دارد درحالیکه در فرآیند هزینه یابی بیش از اطلاعات مالی به اطلاعات غیر مالی مانند فعالیت ها، محرک های منبعی، محرک های فعالیتی، مشتریان، کانال های توزیع کالا و خدمات، ... نیاز است که نه در تخصص حسابداران است نه وظیفه ایشان.

 جالب اینکه اغلب مشاوران و صاحبنظران مطرح دنیا در حوزه هزینه یابی، در رشته های مهندسی صنایع و MBA تحصیل کرده اند از جمله پروفسور کاپلان، مبدع روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)، از دانشگاه هاروارد که خود در رشته مهندسی صنایع تحصیل کرده است.

برای مشاهده فیلم های آموزشی مرتبط با موضوع این نوشتار اینجا را کلیک کنید.

دوره بین المللی حسابداری مدیریت (CMA استرالیا)

علیرضا صراف - مشاهده رزومه 

www.cmairan.com

21 آذر 1397